Gaan topsporters beter presteren door hun mentale toestand te optimaliseren? Waarschijnlijk wel, zo blijkt uit een pilotstudie naar de effecten van neurofeedback op de mentale staat en prestatie van topsporters.

In de eerste helft van 2011 namen twaalf topgymnasten van sportclub Flik-Flak via het InnoSportLab ’s-Hertogenbosch deel aan het gezamenlijke InnoSportNL-project ‘Validatie neurofeedback voor mentale fitness in de topsport’, in samenwerking met NOC*NSF, Tilburg University Department of Cognitive Neuroscience, Neurocare en Philips Research. Voormalig topturnster Berber van den Berg (student Psychologie) werkte als researcher mee in dit onderzoek.

Gunstig effect op sportprestaties
Neurofeedback is in de topsport een relatief nieuwe techniek om mentale fitheid te vergroten, gebaseerd op de meting en training van bepaalde hersenfrequenties. De frequentie tussen 8 en 12 Hz – ook wel het ‘alfaritme’ of ‘dominante breinritme’ genoemd – is geassocieerd met ‘ontspannen concentratie’. Philips Research en Tilburg University Department of Cognitive Neuroscience hebben een geheel nieuw en zeer gemakkelijk toepasbaar systeem ontwikkeld waarmee dit ritme zonder verdere instructies automatisch wordt getraind. Uit een voorgaande studie met dit systeem bleek dat men met auditieve feedback via muziek de hersenactiviteit kan beïnvloeden en een ontspannen maar gefocuste mentale toestand kan creëren.

Het onderwerp van het huidige onderzoek was de vraag of na herhaalde sessies gesteld kan worden dat ook een topsporter mentaal fitter is en beter kan presteren door een toegenomen concentratievermogen en/of verbeterd slaappatroon, met andere woorden: werkt neurofeedback voor topsporters? De pilot was opgezet als een dubbel-blind, placebo-gecontroleerd onderzoek, waarbij zes deelnemers alfatraining kregen en zes deelnemers placebotraining. De resultaten geven aan dat de experimentele groep positiever is over de effecten van de training dan de placebogroep en dat de experimentele groep er mentaal (zelfvertrouwen, focus, ontspanning) en fysiek (kracht, techniek) op vooruit is gegaan.

In voorbereiding op de Olympische Spelen
De Nederlandse top-trampolinespringster Rea Lenders heeft meegewerkt aan het onderzoek en is zo positief over de resultaten dat ze de neurofeedbacktraining inzet in haar voorbereiding op de Olympische Spelen in augustus 2012 in Londen. In de aanloop naar het Olympisch Kwalificatie Toernooi in januari en de Europese Kampioenschappen in april gebruikte Rea ook al de neurofeedbackopstelling in het InnoSportLab ’s-Hertogenbosch. “De alfatraining heeft vooral een positief effect op mijn slaap: ik val sneller in slaap en ik slaap beter. Daardoor voel ik me de volgende dag fitter en heb ik minder last van stress.”

Gezien het kleine aantal deelnemers, wordt deze studie beschouwd als een pilot die trends laat zien die leidend kunnen zijn voor vervolgonderzoek. De uitkomsten zijn veelbelovend. Momenteel kijken de projectpartners InnoSportNL, NOC*NSF, InnoSportLab ’s-Hertogenbosch, Philips Research, Neurocare en Tilburg University Department of Cognitive Neuroscience hoe zij verder kunnen gaan. Gedacht wordt aan een vervolgstudie met een grotere groep (top)sporters uit meerdere sporten waarmee duidelijk aantoonbaar gemaakt kan worden dat neurofeedback prestaties verbetert en hoe neurofeedback verder ingebed kan worden in de praktijk.

Als u dit artikel waardevol vindt, zou u het dan willen delen in uw (social media) netwerk? Alvast heel erg bedankt!